Dzięki inicjatywie Pana Grzegorza Kubackiego – wizytatora Kuratorium Oświaty w Krakowie (Delegatura w Tarnowie), nasza szkoła uczestniczyła w ogólnopolskim Projekcie „Moc relacji w edukacji – łączymy, aby zmieniać”.
W ramach tego projektu w klasie siódmej realizowany był projekt interdyscyplinarny „Zabawy z nauką - Złap energię”.
Język polski dostarczył szeregu wiadomości na temat czym jest energia, synonimy i wyrazy bliskoznaczne słowa energia, czym jest energia w fizyce i w życiu potocznym, rodzaje energii, energia organizmu człowieka. Energia w słowach, energia w gestach i mimice. Jak gesty i mimika tworzą przekaz i wzmacniają komunikat werbalny – ćwiczenia dramowe, zakończone przedstawieniem II części „Dziadów” w oparciu o doświadczenia zdobyte na wcześniejszych lekcjach.
W ramach zajęć biologicznych uczniowie realizowali doświadczenia pokazujące, skąd pochodzi energia w przyrodzie i jak jest przekazywana między organizmami.
Pierwszym doświadczeniem było badanie fotosyntezy. Zjawisko to potwierdziło, że roślina pod wpływem światła wytwarza tlen, a energia słoneczna zostaje zgromadzona w postaci związków organicznych (np. glukozy).
Inne doświadczenie dotyczyło wykorzystania energii pochodzącej z fotosyntezy przez organizmy heterotroficzne. Uczniowie przeprowadzili fermentację drożdży, łącząc cukier (produkt fotosyntezy), wodę i drożdże. Wydzielanie gazu napełniającego balon było dowodem, że drożdże pozyskują energię z glukozy. Dodatkowo, dzięki wodzie wapiennej, potwierdzono obecność dwutlenku węgla.
Realizacja obu doświadczeń pomogła uczniom zrozumieć przepływ energii:
Energia (Słońce) → roślina (fotosynteza) → cukier → organizmy konsumentów (oddychanie) → energia potrzebna do życia.
Na chemii uczniowie wykonali doświadczenia dotyczące energii w reakcjach chemicznych oraz badali przewodnictwo elektryczne różnych roztworów. Uczniowie testowali między innymi wodę destylowaną, roztwór soli, cukru i inne roztwory. Za pomocą prostego obwodu z żarówką sprawdzali, które roztwory przewodzą prąd. Obserwacje potwierdziły, że przewodzą jedynie roztwory elektrolitów, czyli takie, w których obecne są jony. Roztwory nieelektrolitów, jak cukier, prądu nie przewodzą.
Uczniowie poznali także reakcje chemiczne, które oddają energię (reakcje egzoenergetyczne) oraz takie, które pobierają energię (reakcje endoenergetyczne). Potrafią także podać przykłady takich reakcji z życia codziennego.
Fizyka to budowanie działających modeli prezentujących sposoby uzyskania i wykorzystania energii odnawialnej. Konstruując wiatrak czy samochód zasilany za pomocą np. wodoru albo ogniwa paliwowego młodzi naukowcy przekonali się jak wiele jest możliwości uzyskania czystej energii. Uczniowie wykorzystali również poszczególne rodzaje energii do napędu konstruowanych przez siebie zabawek jak np. modelu pływającego statku z samodzielnym napędem parowym, samochodu napędzanego słoną wodą, samochodu czy młyna wodnego z panelem słonecznym.
Dodatkowo uczniowie zaznajamiali się ze słownictwem związanym z energią na lekcjach języka angielskiego czy niemieckiego. Były też elementy geografii czy matematyki.
Nawet wychowanie fizyczne było związane z tematem projektu. „Skąd organizm czerpie energię do życia? (oddychanie tlenowe i beztlenowe)”, „Wpływ wysiłku fizycznego na liczbę oddechów czy tętno”.
Celem zajęć w kontekście projektu było wykorzystanie eksperymentów naukowych do budowania pozytywnych relacji między uczniami, a także miedzy uczniami a nauczycielem (partnerskie podejście, wspólne odkrywanie wiedzy). Wykorzystano metodę projektu edukacyjnego, angażując uczniów w praktyczne działania. Uczniowie chętnie współpracowali i wspólnie rozwiązywali problemy, co zacieśniło więzi rówieśnicze. Nauczyciele przyjęli rolę wspierającą, co pozytywnie wpłynęło na poczucie sprawczości i zaangażowania uczniów. Zajęcia potwierdziły, że podejście oparte na relacjach i współpracy podnosi efektywność i atrakcyjność nauki.
Projekt edukacyjny stał się jednym z ważniejszych przedsięwzięć. Czas jego realizacji był okresem intensywnej pracy, współpracy i odkrywania.
Jako ambasador reformy oświaty wspierałam nauczycieli i uczniów. Z satysfakcją promowałam ich osiągnięcia na spotkaniu z rodzicami oraz podczas prezentacji dla całej społeczności szkolnej.
Dziękuję nauczycielom i uczniom klasy siódmej za czynny udział i zaangażowanie w realizację zadania. Szczególne podziękowania składam Pani Małgorzacie Sumarze, Annie Sierka, Izabeli Wołek, Katarzynie Witek oraz Panu Pawłowi Sacha.
Myślę, że zdobyte doświadczenia przygotują środowisko szkolne do mądrej, wspólnej zmiany i będzie inspiracją do współtworzenia przyszłości edukacji.
Beata Urbaszewska