Kazimierz Rzepka „Ognik”

(1.03.1915 – 26.11.1943)

 

 

 

Dzieciństwo, młodość, nauka

 

           

              Kazimierz Rzepka urodził się 1 marca 1915 roku w Biadolinach Szlacheckich, w domu nr 1, jako dziesiąte dziecko Szczepana Rzepki i Honoraty z Solaków, rolników z Biadolin. Ojciec – Szczepan Rzepka pochodził z Targowiska k/Bochni, matka – Honorata była córką Tomasza Solaka, pochodzącego z Bogumiłowic i Katarzyny Kubala, której przodkowie od dawna zamieszkiwali w Biadolinach Szlacheckich,
w domu pod numerem 1.

             W roku 1921 rozpoczął naukę w Szkole Podstawowej w Biadolinach Szlacheckich. Uczył się tutaj przez cztery lata, a następnie został przeniesiony do Tarnowa, gdzie ukończył ostatnie dwa lata nauki.
            W latach 1930 – 1934 uczył się w Korpusie Kadetów w Rawiczu, po jego ukończeniu i zdaniu matury, kontynuował naukę w Szkole Podchorążych Piechoty
w Komorowie k/Ostrowi Mazowieckiej.

            Po ukończeniu Szkoły Podchorążych, w dniu 15 października 1936 roku otrzymał stopień podporucznika. Następnie otrzymał przydział do 8 Pułku Piechoty Legionów w Lublinie na stanowisko dowódcy plutonu I Kompanii Karabinów Maszynowych I Batalionu.

 

 

Księga Urodzeń i Chrztów Parafii Biadoliny - Akt Urodzenia i Chrztu Kazimierza Rzepki.

Dom Rodzinny Kazimierza Rzepki w Biadolinach Szlacheckich. Wybudowany przez jego dziadków: Katarzynę (z Kubalów) i Tomasza Solaków ok. 1890 roku.

 

Kampania Wrześniowa.

 

            W ramach, związanej z niemieckim zagrożeniem, powszechnej mobilizacji, 8 Pułk Piechoty Legionów uzyskał gotowość bojową w dniu 30 sierpnia 1939 roku.  Kazimierz Rzepka był w tym czasie dowódcą 3 Kompanii, I Batalionu. W nocy z 2 na 3 września, I batalion został wysłany na front i 5 września dotarł do Dęblina. 8 Pułk Piechoty działał w ramach 3 Dywizji Piechoty Legionów, pozostającej pod dowództwem płk. Mariana Turkowskiego.

 

Szlak bojowy: 8 Pułk Piechoty Legionów, w ramach 3 Dywizji Piechoty Legionów wchodzącej w skład Armii Prusy brał udział w następujących bitwach i potyczkach Kampanii Wrześniowej:

- pod Samsonowem                          - 6 września

- pod Iłżą                                             - 8-9 września

- pod Puławami                                 - 10-11 września

- pod Cześnikami                             - 21 września

- pod Rachaniami                             - 22 września

- pod Tarnawatką                             - 23 września

- pod Krasnobrodem                        - 24 września

- pod Tomaszowem Lubelskim          - 22- 27 września 1939 roku.

 

            Kazimierz Rzepka w bitwie pod Tarnawatką, 23 września, zostaje ranny i dostaje się do niemieckiej niewoli, do obozu przejściowego w Krasnobrodzie.  Już w pierwszych dniach pobytu w obozie, w zamieszaniu udaje mu się uciec. Zmierza w kierunku granicy. Pod koniec września dostaje się na Węgry, gdzie jest internowany. W grudniu 1939 roku ucieka i przedostaje się do Francji.

 

 

W Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie.

 

            We Francji zgłasza się do Polskich Sil Zbrojnych i zostaje skierowany do 3 Pułku Grenadierów Śląskich jako dowódca 3 plutonu 2 kompanii I batalionu. Pułk ten został sformowany na podstawie rozkazu dowódcy oddziałów polskich we Francji gen. Stanisława Maczka z 13 listopada 1939 roku jako 3 Pułk Piechoty. Od 3 maja 1940 roku przyjął nazwę 3 Pułku Grenadierów Śląskich. Pułk składał się z żołnierzy przybyłych z kraju i pochodzących z emigracji, głównie z Francji. Z kraju pochodziło około 25% stanu osobowego pułku. Niemal cały korpus oficerski pochodził z Polski. Jego połowę stanowili oficerowie służby stałej. Kazimierz Rzepka, w ramach tego pułku walczył w kampanii francuskiej – przechodząc szlak bojowy od linii Maginota aż do Legarde w Lotaryngii. Dowódcą I batalionu był mjr Stanisław Karolus, dowódcą 2 kompanii – kpt. Kazimierz Paszki. Dowódcy plutonów w ramach 2 kompanii: por. Woliński, por. Paweł Wiśniewski, ppor. Jan Serafin, ppor. Kazimierz Rzepka, ppor. Edmund Tomecki. Przegrupowanie  pułku w strefę przyfrontową w Dolnej Lotaryngii, w rejon na południowy zachód od Nancy rozpoczęto 16 kwietnia 1940. Wspólnie z innymi oddziałami 1 Dywizji Grenadierów, pułk stanowił odwód francuskiej 4 Armii. 3 maja 1940 roku Kazimierz Rzepka dostaje awans na porucznika piechoty.

W dniu 16 maja 3 pułk wykonał marsz w rejon Lunéville. Od 25 maja zaczął podmieniać oddziały 4 Armii na odcinku obronnym w pasie między rzekami Sarrą i Mozelą. Rozpoczęte prace fortyfikacyjne na tej rubieży nie zostały ukończone. Główną zaporę ogniową miały stanowić działka przeciwpancerne umieszczone w betonowych schronach, a także rozbudowana zapora przeciwczołgowa. Kilka kilometrów za tą linią znajdowała się "pozycja pośrednia". Obie pozycje na odcinku rzeki Albe połączone były "pozycją ryglową".

             Pułk, 6 czerwca rozpoczął, trwający trzy doby, 100 kilometrowy marsz na pozycję pośrednią i otrzymał zadanie jej obrony na odcinku Altwiller – Domfessel, a częścią sił obsadzenie pozycji ryglowej. Na pozycję pośrednią wszedł 1. batalion mjra Stanisława Karolusa (w którym walczył Kazimierz) i 3. batalion mjra Franciszka Perla, a rubież ryglową obsadził 2. batalion mjra Antoniego Michalika.   W tym czasie nastąpiło przełamanie frontu nad Marną na odcinku 4. Grupy Armii, a dowódca 2 Grupy Armii, gen. Gaston Pretelat 12 czerwca o godz. 21.00 wydał rozkaz odwrotu.

            W dniach 17-18 czerwca doszło do bitwy pod Legarde, gdzie działająca w ramach 20 Korpusu Armii 1 Dywizja Grenadierów (w skład której wchodził 3 Pułk Grenadierów Śląskich) otrzymała zadanie zorganizowania obrony Kanału Marna-Ren między Lagarde, a lasem Rechicourt. Następnie zaś po załamaniu obrony, miała w walkach opóźniać pościg Niemców.
            Załamanie oporu Francuzów i podjęcie rozmów o kapitulacji Francji zmusiło dowódcę 1 Dywizji Grenadierów, gen. Bronisława Ducha do wydania rozkazu 21 czerwca
o rozwiązaniu dywizji. Wszystkie jednostki organizacyjne 1 Dywizji Grenadierów otrzymały zaszyfrowany sygnału „4444” oznaczający: „Koniec działań wojennych, rozwiązanie Dywizji, akta operacyjne i sztandary zabezpieczyć i ukryć, ciężką broń i sprzęt zniszczyć, małymi grupami wychodzić z oblężenia i przedzierać się na południe Francji i dalej do
Wielkiej Brytanii”. Rozkaz ten zakończył udział sił polskich w kampanii francuskiej.
            W czasie kampanii francuskiej Kazimierz Rzepka został czterokrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych oraz Krzyżem Wojennym (odznaczenie francuskie). W bitwie pod Lagarde Kazimierz zostaje ranny i dostaje się do niemieckiej niewoli.
25 czerwca zostaje skierowany do obozu jenieckiego Oflag VIa  SOEST, a następnie zostaje przeniesiony do obozu Oflag VIb DÖSSEL, w miejscowości Dössel (obecnie dzielnica Warburga) w Nadrenii Północnej Westfalii.

            W obozach jenieckich spędza blisko rok i dopiero 24 czerwca 1941 roku udaje mu się uciec z obozu podziemnym tunelem. Po ucieczce, przekracza granicę i zmierza w kierunku Hiszpanii. W sierpniu 1941 roku, w okolicach Marsylii, spotyka kolegów z którymi walczył w 3 Pułku Grenadierów, między innymi  ppor. Jana Serafina – dowódcę 2 plutonu i Ryszarda Nauszkiewicza. Wraz z nimi podejmuje próbę przedostania się przez Pireneje do Hiszpanii.       
            Oprócz w/w w skład grupy przerzutowej wchodzą: Otton Wiszniewski z Warszawy, Leonard Wincza z Lidy, Skrzykalski spod Zakopanego, dowódcą jest Jan Serafin.  
            Na umówione spotkanie z przewodnikiem przybyli jeszcze dwaj Polacy i jeden Anglik. Polacy po wstępnym rozpoznaniu trudów przeprawy zrezygnowali, do grupy dołączył więc tylko Anglik i w tym, siedmioosobowym składzie grupa wraz z przewodnikiem ruszyła przez Pireneje w kierunku hiszpańskiej granicy. Niestety na pierwszym postoju przewodnik, który pobrał opłatę z góry uciekł, zostawiając ich samych w górach. Po dyskusji podjęli jednak decyzję o kontynuowaniu przeprawy bez przewodnika. Po wielu przygodach i perypetiach docierają przez Figueras do Barcelony, gdzie ich drogi się rozchodzą.

            Kazimierz, dalej, już samodzielnie kontynuuje podróż w kierunku granicy portugalskiej. We wrześniu 1941 roku dociera do Madrytu. Niestety w Madrycie zostaje aresztowany przez frankistowską policję i tak jak wielu innych Polaków, nielegalnie przekraczających, po upadku Francji granicę francusko-hiszpańską zostaje osadzony w obozie koncentracyjnym w Miranda de Ebro. W obozie spędza cztery miesiące. W dniu 22 stycznia 1942 roku, wykorzystując zamieszanie spowodowane zorganizowanymi w obozie zawodami sportowymi, zostaje przez kolegów ukryty w śmieciach i wywieziony wozem poza teren obozu.

 

Wśród cichociemnych, Wielka Brytania.

 

            Po ucieczce przedostaje się poprzez Portugalię do Gibraltaru, skąd 13 kwietnia 1942 roku udaje mu się wyjechać do Wielkiej Brytanii. Po przybyciu do Wielkiej Brytanii, zostaje przydzielony do 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej.  Zgłasza się ochotniczo do służby w kraju. Po przeszkoleniu ma zostać przerzucony drogą powietrzną do Polski jako cichociemny, by tam podjąć dalszą walkę z okupantem w strukturach Armii Krajowej.

            Cichociemni werbowani byli przez VI Odział Sztabu Naczelnego Wodza na zasadzie dobrowolności, jednakże ochotnicy poddawani byli bardzo ostrej selekcji pod względem cech moralnych oraz predyspozycji psychicznych i fizycznych. Kolejna selekcja następowała w trakcie szkolenia, o czym dobitnie świadczy fakt, że z 2613 osób, które ochotniczo zgłosiły się do służby w okupowanej Polsce, do kraju przerzucono łącznie tylko 316 cichociemnych. W tej elitarnej grupie znalazł się również por. Kazimierz Rzepka.

            Zanim jednak nastąpił przerzut do kraju, Kazimierz, podobnie jak inni kandydaci, musiał zostać wszechstronnie przeszkolony. W ramach szkolenia odbył kurs spadochronowy: pierwszy jego etap w ośrodku treningowym 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej w Largo House (w tzw.„Małpim Gaju”) oraz drugi etap, polegający już na oddaniu kilku skoków spadochronowych z samolotu, w brytyjskim ośrodku spadochronowym w Ringway. Pozostałe kursy odbywał w ośrodku szkoleniowym cichociemnych w Audley End w hrabstwie Essex w Anglii. Cichociemni, oprócz szkolenia podstawowego, byli szkoleni w różnych specjalnościach, zgodnie z zapotrzebowaniem zgłaszanym przez dowództwo krajowe AK.  Kazimierz Rzepka został przeszkolony przede wszystkim w dywersji i walce konspiracyjnej. Ponadto ukończył jeszcze wiele innych kursów jak kurs zaprawy dywersyjno minerskiej, zaprawy strzeleckiej i fizycznej, kurs badań psychotechnicznych, kurs walki konspiracyjnej, kurs przetrwania (tzw. „kurs korzonkowy”). Szkolenie kończył kurs odprawowy, na którym skoczek budował sobie nową tożsamość; fałszywe imię, nazwisko, datę i miejsce urodzenia, zawód itp. Kazimierz Rzepka obrał sobie pseudonim konspiracyjny „Ognik”.

            Po ukończeniu szkolenia Kazimierz Rzepka „Ognik” został zaprzysiężony w Oddziale VI Sztabu Naczelnego Wodza w dniu 26 października 1942 roku, słowami roty przysięgi cichociemnych:

             W obliczu Boga Wszechmogącego i Najświętszej Marii Panny, jako żołnierz powołany do służby specjalnej przysięgam, że poświęconego mi sprzętu, poczty i pieniędzy strzec będę nie tylko jako dobra państwowego, ale i jako środków i pieniędzy przeznaczonych dla odzyskania wolności Ojczyzny, a tajemnicy służby specjalnej dochowam, nawet wobec moich przełożonych i kolegów w konspiracji i nie zdradzę jej nikomu, aż do końca wojny. Tak mi Panie Boże dopomóż.

 

            Po zaprzysiężeniu otrzymał też znak spadochronowy, którym był spadający do walki orzeł z napisem: Tobie Ojczyzno. Po zaprzysiężeniu, uczestnicy szkolenia oczekiwali na odlot do Polski. Z powodu przedłużającego się oczekiwania przeniesiono ich z powrotem do ośrodka szkoleniowego w Audley End, gdzie Kazimierz spotkał ponownie por. Ryszarda Nauszkiewicza („Powolny”),  współuczestnika walk we Francji, a później także uczestnika wspólnej przeprawy przez granicę francusko-hiszpańską. Do oczekiwanego zrzutu doszło dopiero w nocy z 20 na 21 lutego 1943 roku. W ramach, dowodzonej przez por. naw. Radomira Walczaka, operacji „Rivet”, w której uczestniczyło czterech cichociemnych: por. Marian Garczyński „Skała”, ppor. Henryk Jachciński „Kret”, ppor. Lech Rydzewski „Grom” oraz por. Kazimierz Rzepka „Ognik”. Zrzut przyjęła placówka odbiorcza „Okoń”, położona ok. 11 km na południowy wschód od Koniecpola (powiat włoszczowski). Tej samej nocy, w ramach operacji „File”, został zrzucony, wspomniany powyżej por. Ryszard Nauszkiewicz „Powolny”.

 

Powrót do kraju, w szeregach AK.

 

            Po aklimatyzacji w Warszawie, której celem było zapoznanie się z nowymi realiami życia w okupowanej Polsce, po długiej nieobecności w kraju, cichociemni, nazywani wtedy jeszcze „ptaszkami” lub „zrzutkami”, dostawali przydział do konkretnych zadań i oddziałów Armii Krajowej.  Por. Kazimierz Rzepka „Ognik” został 23 marca 1943 roku przydzielony do Kedywu (Kierownictwo Dywersji) Okręgu AK Lwów na stanowisko dowódcy ośrodka dywersyjnego „Wschód”. Łącznie do Kedywu Okręgu AK Lwów zostało skierowanych 7 cichociemnych: por. „Ognik”, por. „Baba”, por. „Ulewa”, por. „Czer”, por. „Bar”, ppor. „Gont”, ppor. „Oset”.  Od chwili przybycia tej grupy cichociemnych do Lwowa, praca Kedywu wyraźnie się ożywiła. Rozpoczęto szkolenie zespołów dywersyjnych, podjęto akcje zdobycia materiałów wybuchowych, amunicji oraz broni. Podjęto działania zbrojne z udziałem spadochroniarzy, przeprowadzano akcje odbicia więźniów oraz wykonywania wyroków na konfidentach współpracujących z Gestapo.

            Por. „Ognik” brał udział w licznych szkoleniach patroli dywersyjno-sabotażowych, a także m/in.: akcji zdobycia broni z magazynu k/kościoła św. Elżbiety  (czerwiec 1943), akcji zdobycia materiałów wybuchowych na Czartowskiej Skale (lipiec 1943), akcji wysadzenia niemieckiego pociągu z amunicją pod Barszczowicami k/Lwowa (listopad 1943). Po zakończeniu i ewakuacji z tej właśnie akcji, po przybyciu do wsi Lesienice Kazimierz zmarł na udar serca w dniu 26 listopada 1943 roku.  W późniejszym czasie, po ekshumacji został przeniesiony i pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie, obok kwatery Obrońców Lwowa.

            Porucznik Kazimierz Rzepka „Ognik” był oficerem Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej, oficerem Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, oficerem Armii Krajowej, cichociemnym. W czasie służby został odznaczony: Krzyżem Walecznych – pięciokrotnie (ostatni raz 11 listopada 1943 we Lwowie), Medalem Wojska oraz Krzyżem Wojennym (Francja)
            Postać por. Kazimierza Rzepki została upamiętniona na tablicy poświęconej pamięci żołnierzy AK, cichociemnych poległych za niepodległość Polski, znajdującej się
w kościele św. Jacka przy ul. Freta w Warszawie. Także na cmentarzu w Biadolinach, w latach 90-tych została odsłonięta tablica pamiątkowa. Tablica ta znajduje się obok kaplicy na grobie jego siostry Józefy Banasik z Rzepków.

 

 

    

 

                                                                                              Opracował: Bronisław Jamer

 

 

 

 

Bibliografia

 

Krzysztof Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. Rzeszów: St. Obyw. Ostoja, 2011
Jędrzej Tucholski: Cichociemni. W-a: Instytut Wydawniczy PAX, 1984
Ryszard Nauszkiewicz: Uparci. Instytut Wydawniczy PAX, 1983